Nu januari bijna voorbij is, zijn wellicht al enkele goede voornemens gesneuveld. Want uit onderzoek blijkt dat slechts 8 procent van de mensen die volhoudt. Toch kan je je wilskracht verbeteren, zolang je het maar juist aanpakt. Een expert geeft concrete tips. “Onszelf belonen als we iets goeds doen, is één van de oorzaken waarom we voornemens aan de kant schuiven.”
“Nadat mijn man overleden was, besloot ik ons restaurant voort te zetten. En dat deed ik. Ik was er, zonder ook maar één dag over te slaan”, zegt Annelies (58). “Elke ochtend stond ik vroeg op om de groenten uit de moestuin te halen en bracht ik de rest van de dag met een strakke planning in de keuken door. Maar diezelfde discipline was ver te zoeken toen ik de kilo’s die ik was aangekomen wilde kwijtraken. Keer op keer zwichtte ik voor dat bakje cashewnoten, dat extra glaasje wijn of die Franse kaas. Zo sterk mijn arbeidsethos was, zo belabberd was mijn wilskracht om mijn gewicht op peil te krijgen.”
De ‘ik zal (niet)’-kracht. “We moeten weten wat we willen en waaróm” Soms wel, dan weer niet: zelfdiscipline lijkt geen in steen gebeitelde karaktereigenschap waarop we in elke situatie een beroep kunnen doen. Het is dan ook meer een vermogen, de kunst om weerstand te bieden aan verleiding en onmiddellijke bevrediging uit te stellen. Of, zoals de Amerikaanse gezondheidspsycholoog en expert op het gebied van wilskracht, Kelly McGonigal, het noemt: de ‘ik zal niet’-kracht. Ik zal geen sigaret opsteken, niet snoepen, geen onnodige dingen aanschaffen in de solden.
Maar soms is discipline ook nodig om iets wél te doen. Dan moeten we de verlokking van een leuke serie het hoofd bieden om eindelijk de belastingaangifte in te vullen of de zetel uit komen om naar de fitness te gaan. Deze ‘ik zal’- kracht is de capaciteit om te doen wat we moeten doen, zin of geen zin. Samen vormen ze twee kanten van zelfbeheersing.
Maar dan zijn we er nog niet. Want, zo stelt McGonigal, om nee te kunnen zeggen als we nee moeten zeggen en ja, wanneer ja wordt vereist, moeten we ook weten wat we willen én waarom. We willen minder drinken om gezonder te zijn en verantwoorder met geld omgaan om niet in de schulden te belanden. We hebben een langetermijndoel nodig, en die ‘ik wil’-kracht botst soms met het verlangen om op korte termijn bevrediging te vinden.
Door gebruik raakt wilskracht op. “We vinden dat goed gedrag ons het recht geeft om daarna slecht te zijn” Dat spanningsveld heeft te maken met de verschillende versies van onszelf. Volgens McGonigal handelt de ene versie impulsief en zoekt ze instant vervulling, terwijl de andere impulsen bedwingt en bevrediging uitstelt om langetermijndoelen te behalen. We vereenzelvigen ons wisselend met de ik die wil afvallen en de ik die dat koekje wil opeten.
Onszelf belonen als we iets goeds gedaan hebben, is ook een veelvoorkomende oorzaak van het aan de kant schuiven van voornemens.
Kelly McGonigal, Amerikaanse gezondheidspsycholoog Een van de redenen dat we naar die laatste luisteren en de eerste negeren, is dat wilskracht door gebruik opraakt. Of het nu gaat om een vervelend telefoontje of een sigaret afslaan: tegenzin onderdrukken en verleidingen negeren kost inspanning. Het brein weigert langer energie te besteden aan zelfbeheersing: het heeft dan belangrijker functies. Niet voor niets zwichtte Annelies vooral ’s avonds voor alle verleidingen.
“Na de hele dag gedisciplineerd druk bezig te zijn geweest, had ik geen fut meer om mezelf ertoe te zetten voor worteltjes te kiezen, terwijl er ook een lekker stuk kaas in de koelkast lag. Dus plofte ik met de camembert voor de tv. Dat had ik wel verdiend, vond ik.” Inderdaad, onszelf belonen als we iets goeds gedaan hebben, is ook een veelvoorkomende oorzaak van het aan de kant schuiven van voornemens. We vinden dat goed gedrag ons het recht geeft om daarna slecht te zijn, aldus McGonigal.
Wees je lokroepen voor. “We moeten beter worden in denken voordat we doen” Bovendien grijpen we elke vordering aan als excuus om achterover te leunen. Progressie stelt ons langetermijnzelf tijdelijk tevreden en zorgt ervoor dat de aandacht naar ons impulsieve ik wordt verlegd. Joepie, vijf kilo eraf, dus vanavond eten we pizza! Dat er verschillende redenen zijn waarom we telkens toch zwichten, betekent niet dat de strijd verloren is. Het helpt om de verleiding uit de weg te gaan, bijvoorbeeld door tijdens een dieet geen snoep en koekjes in huis te halen.
Een andere tip is om van tevoren een passend antwoord te bedenken op lokroepen: als ik de stad inga, laat ik mijn kaart thuis en wanneer iemand me een wijntje aanbiedt, vraag ik een spuitwater. Structureler is het natuurlijk om meer discipline te kweken. McGonigal zegt dat we daarvoor beter moeten worden in denken voordat we doen.
Degenen die hun aandacht, emoties en handelen goed weten te beheersen, zijn op meer punten beter af. Ze zijn gelukkiger en doen het beter op hun werk.
Kelly McGonigal, Amerikaanse gezondheidspsycholoog Daarom is het belangrijk om bewust op te merken wat ons impulsieve ik van plan is en die de mond te snoeren: door er steeds bij stil te staan wat het langetermijndoel is. Door consequent het waarom voor ogen te halen, trainen we de ‘ik wil’-kracht en realiseren we ons steeds sneller en krachtiger, wat ook alweer de winst is als we ons niet laten verleiden. “Ik wilde niet weggooien wat mijn man en ik in al die jaren hadden opgebouwd”, herkent Annelies deze motivatietruc.
“Precies zo lukt het me ook om mijn boek te schrijven: ik wil per se dat de 92-jarige over wie dat gaat nog het eerste exemplaar in ontvangst kan nemen.” Hoewel ze heus nog weleens de mist ingaat, lukt het Annelies ondertussen om elke dag een halfuur te wandelen. Dat komt omdat ze haar dagelijkse ‘moetjes’ heeft ingeperkt tot alleen schrijven en wandelen. Grenzen verleggen dus zonder te hard van stapel te lopen.
Degenen die hun aandacht, emoties en handelen goed weten te beheersen, zijn op meer punten beter af. Ze zijn gelukkiger en doen het beter op hun werk. Ook hun relaties schenken meer bevrediging en duren langer. Tot slot kunnen ze beter met stress, conflicten en tegenslag omgaan en leven ze zelfs langer. Genoeg redenen om vandaag nog te beginnen.
