Het einde van het jaar nadert en dat betekent dat het weer tijd is voor Spotify Wrapped. Een geanimeerde video en overzicht van je meest beluisterde platen, artiesten, muziekgenres en albums van het afgelopen jaar. En eentje dat deze week massaal werd gedeeld op sociale media. Leuk, maar er zit veel meer achter het feit dat je bijvoorbeeld een giga Swiftie bent.
Je muzieksmaak zegt immers veel meer over jou dan je denkt. Niet voor niets koppelde streamingdienst Spotify dit jaar ook een hele reeks persoonlijkheden zoals de Vampier, Fanaticus of Tijdreiziger aan je luistergewoontes van het afgelopen jaar.
“Het soort muziek dat je graag luistert, hangt enerzijds af van hoe jij zelf persoonlijk muziek ervaart”, vertelt dr. Edith Van Dyck, postdoctoraal onderzoeker muziekwetenschappen aan de UGent en docent muziekgeschiedenis aan de Erasmushogeschool Brussel. “Anderzijds zijn er ook invloeden van buitenaf. Neem nu de muziek die je vrienden graag luisteren of wat je soms hoort op de radio of in de supermarkt, bijvoorbeeld.”
“Onderzoek toont aan dat vooral emoties en arousal de grootste impact hebben op onze muzieksmaak. Emoties maken de muziekervaring veel intenser. Zo kan een band of song je sterk raken door middel van de klanken zelf, maar ook omdat die bepaalde emotionele herinneringen oproept. Zoals het liedje dat je doet terugdenken aan je eerste liefde”, legt de muziekwetenschapper uit.
“Vaak blijft muziek waar we naar luisterden in onze puberteit ons de rest van ons leven bij. Rond je 16de merk je allerlei hormonale veranderingen en is je brein in volle ontwikkeling. Dat brengt sterkere emoties met zich mee, die je later vaak opnieuw voelt als je liedjes uit die tijd beluistert. Net als dat gevoel van nostalgie.”
Muziek is trouwens meer dan klanken alleen, benadrukt dr. Van Dyck. “Je kan ook iets graag horen door de tekst, omdat je de artiest cool vindt of omdat die een bepaalde boodschap verkondigt.”
“Daarnaast geeft muziek die je emotioneel of fysiek raakt je een soort van een kick. Dat is die arousal of opwinding. We hebben het dan over chills, thrills en piekende emoties zoals kippenvel of een krop in de keel. En dat willen we uiteraard vaker ervaren”, zegt de experte.
“Als je graag danst, zal ritmische muziek, al dan niet met felle beats, je doorgaans meer aanspreken. Maar ook andere interesses of hobby’s kunnen een rol spelen. Zo hebben veel mensen een specifiek lijstje om te gaan lopen, voor yoga of om mee te mediteren.”
“Je favoriete muziekgenre is vaak nog erg afhankelijk van een bepaalde situatie. Zo leg je andere muziek op als je wil studeren dan voor een romantisch tête-à-tête. Dat er dus veel liefdessongs in jouw Spotify-overzicht zitten, zegt misschien meer over het aantal dates dat je het voorbije jaar hebt gehad, dan over wat je nu echt graag hoort.”
Muziek heeft ook een sterke sociale factor. “Vaak luisteren we samen met anderen of is muziek een middel om aan social bonding met anderen te doen. Zo gaan we sneller iets nieuws testen als de muziektip van iemand komt die we leuk vinden. Of luisteren we meer naar een bepaald genre of artiest als we bij een groep willen horen of een ander imago willen uitstralen.”
Familiariteit is ook een belangrijke parameter die je muzieksmaak bepaalt. “Iets dat we al vaker gehoord hebben, horen we vaak liever. Want je brein maakt bij het luisteren van je favoriet liedje of artiest meer geluksstofjes als dopamine, endorfine, serotonine en oxytocine aan. En wie wil er zich nu niet gelukkig voelen?” Er is wel een grens, waarschuwt dr. Van Dyck. “Je kunt iets ook echt te veel gehoord hebben. Laat dat een boodschap aan de radiostations zijn.”